2021 semeru yanardağ patlaması ne demek?

Semeru Yanardağı, 4 Aralık'ta Endonezya'nın Doğu Cava eyaletindeki Cava adasında aralıklarla patlamaya başladı. 9 Aralık itibarıyla Ulusal Felaket Yönetim Ajansı'nın (- BNPB) resmi açıklamasına göre kırk üç kişi öldü, on iki kişiden haber alınamadı.¹

Geçmişi

Semeru yanardağı, Endonezya'daki en aktif yanardağlardan biri.² 3.676 metrelik yüksekliğiyle, Java adasının en yüksek yanardağıdır. Yanardağ, kuzey Sumatra'dan Küçük Sunda Adaları'na kadar uzanan bir yanardağ zincirinin parçasıdır. "Pasifik Ateş Çemberi" olarak da adlandırılan deprem ve volkan kuşağında bulunan Endonezya'da, yaklaşık 130 aktif yanardağ bulunmakta.³ Endonezya'daki volkanizma esas olarak Avustralya Levhasının Sunda Levhası'nın altında, açık denizde, yitimiyle ilişkilidir. En eski patlama kaydı ise 1818 yılına aittir. O zamandan beri, 1941, 1942, 1945, 1946, 1947, 1950, 1951, 1952, 1953, 1954, 1955 – 1957, 1958, 1959, 1960, 1977 ve 1978–1989 yıllarında büyük patlamalar meydana gelmiştir.⁴ Ocak 2021'de herhangi bir can kaybına yol açmayan (küçük) bir patlama meydana gelmişti.⁵ 4 Aralık'ta gerçekleşen patlama, 2014'ten bu yana yanardağda devam eden bir dizi patlamanın en sonuncusuydu. Yanardağdaki son püskürmelere piroklastik akıntılar, püskürme sütunları ve enkaz çığları da eşlik etti.⁶

Patlama

Patlama yerel saatle 14:50'de başladı ve yüksekliğe volkanik kül bulutu oluşturdu.⁷ Patlamanın, yoğun yağış nedeniyle zirve kraterindeki bir lav kubbesinin çökmesiyle başladığı ön görülüyor. Çöken kubbe, yanardağın yamaçlarından aşağı doğru ilerleyen bir piroklastik akışı tetikledi.⁸ Enerji ve Maden Kaynakları Bakanlığı Jeoloji Dairesi'nden alınan bir rapora göre, (yüksekliğin sadece 11 km olduğu iddiaları olmasına rağmen) toz bulutunun yüksekliği 45 km kadar yüksek olabilir. Toz bulutunun yüksekliğinin belirlenmesi için araştırmalar devam ediyor.⁹ Lav kubbesinin ana çöküşünden sonra 24 saatlik bir süre içinde üç küçük patlama meydana geldi.¹⁰

Zaman çizelgesi

Tarih	Gerçekleşme
4 Aralık	Püskürme yerel saatle 14:50'de başladı ve patlamayla havaya 40.000 fit (12.000 m) yüksekliğe volkanik kül bulutu fırladı.11 Yoğun yağış nedeniyle kararsız lavın üst kubbesinin çökmesi gerçeğe yakın bir neden olarak öne sürülmüştür. İlk büyük patlamadan sonraki 24 saat içinde üç küçük patlama daha oldu.12
5 Aralık	Yerel saatle 05:13 ve 10:00'da en az iki piroklasit akışı meydana geldi.13 Bu akışlar 4 Aralık'taki akışlardan çok daha küçüktü, bu nedenle kraterden fazla uzaklaşmadılar.
6 Aralık	Patlama, piroklastik akıntıları ve zirveden 2,5 km aşağı inen lav akıntılarını tetikledi.14 Kurtarma ekipleri, devam eden patlama olayları nedeniyle ara vermek zorunda kaldılar.15
7 Aralık	7 Aralık'ta yerel saatle 01:14'te zirveden en az 1.000 metre yüksekte tırmanan bir püskürme sütunu gözlemlendi. İkinci ve üçüncü patlama sırasıyla 02:44 ve 05:54'te meydana geldi ve 1.000 metrelik benzer bir yüksekliğe ulaştı.16
8 Aralık	8 Aralık'ta yerel saatle 00:01'de Semeru Dağı patladı ve kül sütununun yüksekliği zirveden 500 m yüksekliğe ulaştı.<ref name="Liputan6">{{Haber kaynağı |başlık=Semeru Kembali Erupsi Rabu 8 Desember, Kolom Abu Tebal Mengarah ke Utara |url=https://www.liputan6.com/news/read/4731185/semeru-kembali-erupsi-rabu-8-desember-kolom-abu-tebal-mengarah-ke-utara
9 Aralık	Bebeng Nehri boyunca 2,2 km'lik bir piroklastik akıntı gerçekleşti.17

Kaynakça

 

Orijinal kaynak: 2021 semeru yanardağ patlaması. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩
15. ↩
16. ↩
17. ↩

Kategoriler